Vaticaan Rafaël Stanze I
Rafaël ‘Zelfportret’ 1506 Uffizi
Zelfportret School of Athene fresco
Plattegrond van de Stanze
Details van de zalen (N a, b, c, d)
A. Sala di Constantino
B. Stanza di Eliodoro
C. Stanza della Segnatura
D. Stanza dell’Icendio
Bij Web Gallery of Art zijn vele afbeeldingen van de stanze te vinden. De vier stanze (kamers) zijn beslist niet groot en grenzen aan elkaar. Hier zijn de stanze op het internet te zien. In de tweede en derde kamer, stanza della Segnatura en de stanza di Eliodoro, is het beste werk van Rafaël te vinden.
De stanza della Segnatura is de persoonlijke werkkamer geweest van paus Julius II, de paus die de zesentwintigjarige Rafaël de opdracht voor deze frescocyclus heeft gegeven. In deze kamer werden ook de vonnissen van de Segnatura oftewel de kerkelijke rechtbank ondertekend door de paus. Als we in dit betrekkelijk kleine vertrek staan, zien we dat niet alleen de wanden, maar ook het gewelfde plafond beschilderd is.
Tegenover de wand met de School van Athene is de Disputa del Sacramento te zien. Bij de twee wanden met vensters zijn de Parnassus en de kardinale deugden afgebeeld (plattegrond).
Rafaël ‘Kardinale deugden’ Deugden en rechtvaardigheid tondo
Rafaël is begonnen met de stanza della Segnatura. De fresco’s in deze stanza hebben niets te maken met de segnatura. Bovendien is de benaming ‘Dispuut over het Sacrament’ onjuist. Dit fresco gaat in werkelijkheid over de triomf van het geloof en de waarheid.
Dispuut over het heilige sacrament Verticale as Theologie gewelven tondo
“In het schilderij heeft Rafaël een scène gecreëerd die zowel hemel als aarde overspant. Boven wordt Christus omringd door een aureool, geflankeerd door de Heilige Maagd Maria en Johannes de Doper rechts en links van hem (een opstelling die bekend staat als de Deësis). Andere verschillende bijbelse figuren zoals Petrus (uiterst links, sleutels vasthoudend), Adam (uiterst links, ontblootte borst), Paulus (uiterst rechts, boek en zwaard vasthoudend) en Mozes (rechts, met hoorns van licht en tabletten met de Tien Geboden vast) zijn aan de zijkanten. God de Vader zit boven hen allen in het gouden licht van de hemel en aanbeden door engelen. Onder de voeten van Christus is de Heilige Geest, aan wiens zijden zijn boeken van de vier evangeliën die door putti worden opengehouden.” Geciteerd en vertaald uit Wikipedia.
God de Vader en Christus
Heilige Geest Monstrans
“Helemaal bovenin is God, met de wereld in zijn hand, te zien. Onder hem zit Jezus, omringd door Maria en Johannes de Doper. De witte duif symboliseert de Heilige Geest. Ook aanwezig op de wolk zijn de apostelen, evangelisten en martelaren. Op het aardse niveau staan de heiligen en afgevaardigden van de kerk zoals paus Julius II, paus Sixtus IV, Savonarola en Dante Alighieri, die discussiëren over de transsubstantiatie.”
“De discussie tussen de personages is duidelijk zichtbaar, op aarde staan de mensen in groepjes en ze buigen naar elkaar toe. In de hemel kijken de apostelen e.a. elkaar aan. Rond het altaar liggen verschillende boeken, waaronder de Biblia, de Bijbel, maar ook Epistularum Moralium van Seneca en de De Civitate Dei van Augustinus. De putti (engeltjes) onder Christus houden de vier boeken van de evangelisten vast. De man op de voorgrond in het blauwe gewaad is de favoriete neef van paus Julius II.”
Geciteerd uit Wikipedia.
Rafaël studie linker deel Disputa British Museum, London
Rafaël studie linker deel Disputa Royal Collection Trust, London
Rafaël studie linker deel Disputa Städelsches Kunstinstitut, Frankfurt
Rafaël “De Parnassus” (detail)
Marcantonio Raimondi naar Rafaël ‘De Parnassus’ 1517–20 THE MET
Kalliope (links) Apollo Polyhymnia (rechts)
V.l.n.r. Dante, Homerus en Virgilius
“Het raam onder het fresco Parnassus omlijst het uitzicht op Mons Vaticanus, waarvan wordt aangenomen dat het heilig is voor Apollo. Humanisten, zoals Biondo, Vegio en Albertini, verwijzen naar de oude zonnegod van het Vaticaan.” Bron Wikipedia
Klik hier voor de figuren in de Parnassus.
Rafaël ‘School van Athene’ Studie School of Athene, Uffizi, Florence
Rechtvaardigheid Filosofie Poëzie Theologie
Het fresco van de school van Athene gaat over de wetenschappelijke waarheid. De twee fresco’s op de wanden met de vensters gaan over schoonheid en de kardinale deugden. In de tondi op de gewelven van deze kamer vind je de vier personificaties: rechtvaardigheid, filosofie, poëzie en theologie
Plato en Aristoteles
Cartone
Figuren in de School of Athene:
15. Aristoteles (rechts)
16. Diogenes
17. Carneades (figuur in rode mantel)
18. Euclides (Bramante) Leisteen
In de School van Athene staan in het midden Plato en Aristoteles naast elkaar. Plato met het gezicht van Leonardo da Vinci wijst met zijn vinger naar boven. Aristoteles wijst met zijn hand naar voren. Plato ging uit van een hogere werkelijkheid achter de aardse wereld: de ideeënwereld (Youtube: Plato en de grot 3.10 minuten). Hij wordt niet voor niets rechts geplaatst wat in die tijd als een ereplaats beschouwd werd. De filosofie van Aristoteles (hij draagt de Ethica in zijn hand) is heel aards gericht en veel concreter. Door het kleurgebruik wordt het verschil tussen de ideeën van beide filosofen nog extra benadrukt. Zo draagt Aristotles een blauw gewaad met daaronder een bruin kleed. Deze kleuren verwijzen naar water en aarde. Terwijl de kleuren van Aristoteles naar vuur en lucht verwijzen.
Plato en Aristoteles Cartone Plato ‘Timeo’ (Timaeus) en Aristoteles ‘Ethica’
Het aardige van dit fresco is dat er veel tijdgenoten van Rafaël op staan. De schilder heeft zichzelf ook afgebeeld als de Griekse schilder Apelles bijna helemaal rechtsonder in het beeldvlak: de tweede figuur van rechts die je aankijkt.
Herakleitos (Michelangelo) Eigentijds schoeisel
De zittende man met baard bij een tafeltje, die met één hand zijn hoofd ondersteunt en met de andere een veer vasthoudt, is Herakleitos (een portret van Michelangelo). Hij is de enige die eigentijds schoeisel aan heeft. Bekend is dat Rafaël een deel van het plafond dat Michelangelo schilderde gezien heeft voordat het geheel voltooid was. De wijze waarop hij Michelangelo hier schildert, lijkt verdacht veel op de wijze waarop Michelangelo figuren op zijn plafond weergaf. Het zal vast geen toeval zijn dat Herakleitos als Michelangelo is afgebeeld.
Nadat het eerste deel van het plafond van de Sixtijnse kapel onthuld was, heeft Rafaël in 1511 nog een verandering aangebracht in zijn School van Athene. Hij was diep onder de indruk van de figuren die Michelangelo in de Sixtijnse kapel had geschilderd. De kapel lag dicht bij de privé-vertrekken van Julius II, de stanze, waar Rafaël werkte aan zijn fresco’s. Eén jaar nadat dit fresco voltooid was, besluit Rafaël na het zien van het eerste deel van het plafond van de Sixtijnse kapel alsnog om een figuur aan zijn werk toe te voegen.
Beide figuren, Herakleitos en Michelangelo, waren niet bepaald lachebekjes. De basiliek waarin Rafaël de filosofen en geleerden plaatst, is duidelijk beïnvloed door de architect Bramante, een vriend en tijdgenoot van Rafaël. Geheel links is Pythagoras te vinden, hij schrijft in een boek. Pythagoras en Plato hebben grote invloed gehad op de leer van de verhoudingen die de Grieken ook op de architectuur en beeldhouwkunst toepasten. De man met de tulband niet ver van Pythagoras is Averroës. Deze islamitische geleerde gaf het nodige commentaar bij de werken van Aristoteles. Links is Epikuros te zien, de man met de bladeren van druiven. Het jongetje naast Epikuros dat je aankijkt, is Federico Gonzaga. Hij werd op dat moment gegijzeld aan het hof van de paus. Verder is de neef van Julius II nog te zien: de lange man met een witte mantel iets rechts van Herakleitos. De man die half achterovergeleund op de treden zit en de twee groepen links -en rechtsonder verbindt, is de cynicus Diogenes. Onder in de groep rechts is Euklides (portret van Bramante) bezig een wiskundig probleem op een klein schrijfbord (cartone) uit de doeken te doen. Op de mantel van Euklides zijn de letters R.V.S.M. te lezen. Die letters zijn een afkorting van Rafaël Urbinus Sua Manu en zo ondertekende de schilder zijn werk.
In de school van Athene zijn vijftig figuren te zien.
Rafaël cartone School van Athene Formaat Biblioteca Ambrosiana Milaan
Naast voorstudies gebruikt Rafaël ook nog kartons (Wikipedia) waarvan er nog één is overgebleven. In dit karton is het onderste deel van de School van Athene te zien in de Biblioteca Ambrosiana Milaan (Rafaël Tekening, zwart krijt, 285 x 804 cm, 1509).
