Sint-Pietersbasiliek interieur II
Het Baldacchino en de Cathedra Petri
The Baldacchino Zuilen Luchtfoto De Tiara en de sleutels
Bekroning Baldacchino Engel Bernini voorstudies 1 2
Graphische Sammlung Albertina, Vienna Studie 1 Studie 2
We lopen naar het graf van Petrus en dalen de treden af onder het baldacchino waar we een glimp kunnen opvangen van de lampen die bij zijn graf branden.
Confessio Confessio en Heilige Geest Balustrade van de Confessio
Wikipedia Tombe van Petrus (Engels)
Op 6 augustus 1623 werd Urbanus VIII tot paus gekozen. In de daaropvolgende zomer gaf hij aan de congregatie van de Fabbrica de San Pietro de opdracht om de volgende vraag uit te schrijven:
“Die welke architecturale schema’s, ontwerpen of anderszins hadden voor een baldacchino binnen vijftien dagen in te dienen.”
De Fabbrica zou dan de beste uitkiezen. Waarschijnlijk was deze vraag slechts een formaliteit, want de paus had Bernini al uitgekozen.
De Fabbrica zou dan de beste uitkiezen. Waarschijnlijk was deze vraag slechts een formaliteit, want de paus had Bernini al uitgekozen. Bernini heeft meerdere ontwerpen gemaakt waarvan we er twee m.b.v een A3-’tje zullen bekijken en vergelijken met het uitgevoerde ontwerp. Het ontwerp voor de baldacchino uit 1626 en het uiteindelijke ontwerp. De bronzen gedraaide zuilen staan op marmeren basementen. Op de voetstukken zijn een paar opmerkelijke pauselijke wapenschilden van marmer te vinden. De marmeren basementen zijn even hoog als de gemiddelde lengte van een mens die voor het altaar staat. Op de zuilen en het basement zijn bijen, een rozenkrans, een portret op een munt en hagedissen waarvan er één een schorpioen verorbert.
Baldacchino Heilige Geest Onderaanzicht Top Engel
Plattegrond basementen met wapenschilden en de leesvolgorde van de basementen:
| Basement 1 en 2 3 en 4 5 en 6 7 en 8 | Wapenschild 1 en 2 3 en 4 5 en 6 7 en 8 | Gezicht 1 en 2 3 en 4 5 en 6 7 en 8 | Sater 1 en 2 3 en 4 5 en 6 7 en 8 |
Het basement van de Baldacchino in situ
Santa Maria in Ara Coeli Glas-in-lood raam
Op het eerste oog lijken de acht wapenschilden niet van elkaar te verschillen. De drie bijen op de wapenschilden maken duidelijk dat we hier met de familie Barberini te maken hebben (Urbanus VIII Maffeo Barberini). Oorspronkelijk had het familiewapen drie paardenvliegen. Op aanraden van Bernini heeft de paus de vliegen veranderd in bijen. Het aangepaste wapenschild van de Barberini’s was het eerste te zien in een glas-in -lood venster in de Santa Maria Aracoeli.
Een baby Basement Baldacchino De sater
Verder zijn de sleutels van Petrus en de pauselijke kroon: de tiara te zien. Op de driedubbele kroon is een Cherubijn met daarboven een bij te zien. Onder de twee sleutels is het hoofd van een vrouw weergegeven. Aan de onderzijde van het wapenschild is steeds de kop van een sater weergegeven. Ook de decoratieve koorden keren in alle acht de wapenschilden terug.
Bij nauwkeuriger kijken, zijn er opmerkelijke details die veranderen als je langs de vier basementen met de acht wapenschilden loopt. De wapenschilden zijn niet alleen een verwijzing naar de paus en de Barberini’s, maar er is zowaar ook nog een verhaal weergegeven. Als je langs de acht schilden loopt, te beginnen bij 1 (zie plattegrond ), zie je belangrijke veranderingen met name bij de gezichten van de vrouw en de sater en bij het deel met de buik, waar de drie bijen op zijn afgebeeld. De buik zwelt op en die zwelling is bij de laatste twee schilden weer afgenomen.
Als je de Sint-Pieter binnenkomt, begint het verhaal op de wapenschilden aan de voorzijde links. Witkowski (aangehaald in de Engelse Wikipedia voetnoot 7) schreef in 1908 het volgde:
“De scène begint met de vrouw waarbij haar gezicht begint samen te trekken; bij de tweede en volgende sokkel veranderen de gezichtstrekken in een serie van toenemende heftige krampen. Tegelijkertijd wordt het haar steeds wilder; de ogen die eerst een draagbare pijn verraden, krijgen een verwilderde uitdrukking; de mond, eerst bijna gesloten, gaat verder open, en schreeuwt met een doordringend realisme. […] Tenslotte komt de bevalling: de buik neemt af en het hoofd van de moeder verdwijnt, om plaats te maken voor een cherubijn baby met krullend haar, glimlachend onder de onveranderlijke pauselijke insignes.” Witkowski, G. J. (1908). L’Art profane de I’Eglise, ses licenses symboliques, satiriques et fantaisistes. Paris. blz. 255–256
De acht schilden laten de verschillende stadia van de bevalling zien. Dit is af te lezen van de gezichtsuitdrukkingen van de vrouw en het dikker worden van de buik (het midden van het schild) die na de bevalling weer dunner wordt. Er is geen twijfel over dat Bernini hier een bevalling weergeeft die de kijker alleen maar kan zien als hij langs de wapenschilden loopt.
Sergei Eisenstein was als Russische filmer zeer geïnteresseerd in de manier waarop Bernini zo’n bevalling liet zien. Hij vergeleek dit met het monteren van de beelden in een film. Zo zou het filmen van elke schild en dit vervolgens achter elkaar te monteren ook een verhaal opleveren. Eisenstein verzamelde tussen 1937-1940 veel materiaal en bronnen over de wapenschilden die Bernini ontworpen had voor de sokkels van het Baldacchino. In zijn essay getiteld, ‘Montage en Architectuur,’ (hier te lezen) schrijft hij over de schilden van Bernini: ‘een van de meest spectaculaire composities van de grote meester Bernini’ met de wapenschilden als ‘acht opnames, acht montage opeenvolgingen van één heel montage scenario.’ (geciteerd en vertaald uit de Engelse Wikipedia)
Er is geen onenigheid over wat Bernini in de schilden laat zien, maar over de betekenis wordt verschillend gedacht. De Engelse Wikipedia noemt drie interpretaties. Een symbolische waarbij het werk van de paus en de vroeg christelijk kerk uit de doeken wordt gedaan. Een tweede meer populaire verklaring is dat het nichtje van de paus een gevaarlijk en langdurige bevalling had. De paus beloofde dat als het goed zou aflopen hij een altaar in de Sint-Pieter aan zou wijden. De geboorte liep goed af voor moeder en kind. De laatste interpretatie gaat over de zus van Bernini die net bevallen was. De gelukkige vader,Taddeo Barberini, was een assistent van Bernini en een neef van de Paus. Helaas wilde de Urbanus VII het kind niet wettig erkennen en daarmee was het veroordeeld tot een bastaard. Meer lezen over het Baldacchino: Irving Lavin, Bernini at Saint Peter’s The Pilgrimage, The Pindar Press London 2012 (pdf).
Zuilen met bladeren Voorstudie Royal Collection Trust
De zuilen zijn in drie afzonderlijke delen gegoten. De basementen en de kapitelen zijn apart gemaakt. Dit was ook wel nodig, want alleen zo kon je sommige details nog gieten. De verfijnde details zijn pas na het gieten aangebracht. De drie delen zijn door middel van wiggen, verborgen achter een versiering rand, met elkaar verbonden.
Druivenranken met hun bladeren klimmen langs de zuilen omhoog. Hier en daar steken de bladeren flink uit. Kleine putti jagen achter ‘vlinders’ in dit geval bijen (Barberini’s) of elkaar aan. Bijen die tijdens de eucharistie door de zoetheid van de wijn (bloed van Christus) op het altaar worden aangetrokken. Het gieten is in ovens gedaan, die bij de barakken van de Zwitserse garde ten noorden van het Piazza San Pietro stonden. Bernini gebruikte de verloren wasmethode. Dus een kern en een buitenkant die hard genoeg voor het vuur waren met daartussen een laag was.
Het verhaal deed de ronde dat Bernini echte bijen en een hagedis gebruikt had. Deze waren met een extra dikke laag was ingesmeerd. Dit werd spottend ‘het verloren hagedisproces’ genoemd. In werkelijkheid verbranden dit soort echte toevoegsels natuurlijk onmiddellijk door het gloeiend hete brons. Kortom, het verhaal is wel leuk, maar klopt niet. De moraal van deze mythe was wel dat de kunst van Bernini overdreven realistisch was.
Een ander kritisch punt van de tijdgenoten die het niet zo ophadden met Gianlorenzo was dat hij zich veel te veel verliet op de bronsgieters. Toch is bekend dat Bernini het gietproces dat in totaal drie jaar duurde zeer nauwgezet volgde: ‘dag en nacht, in de hitte en de regen.’ Bovendien zijn er enkele bijzonderheden die er wel op wijzen dat het gietwerk door Bernini zelf geleid werd, zoals de holle zuilen, die gevuld werden met cement. Hierdoor werden de zuilen niet alleen zwaarder, maar ook veel sterker.
Een paskwil over de wijze om aan brons te komen luidde: ‘Quod non fecerunt barbari, fecerunt Barberini’ oftewel wat de barbaren nalieten, deden de Barberini’s. Het was de geneesheer van Urbanus VIII, Giulio Mancini, die deze spreuk verzonnen had.
Lange tijd werd gedacht dat Bernini het brons uit de porticus het Pantheon voor het gieten van de vier zuilen van het Baldacchino gebruikt heeft. Uit recent onderzoek blijkt echter dat slechts 1,8 procent van het brons dat voor de gedraaide zuilen bestemd was uit het Pantheon komt. Zelfs deze hoeveelheid brons werd aan de Fabricca di San Pietro (openbare werken Vaticaan) teruggegeven. Het brons uit het Pantheon is gebruikt vooral voor het gieten van kanonnen. Bernini vertrouwde de legering niet. (Franco Mormando, ‘Bernini His Life and his Rome,’ University of Chicago Press, Chicago and London, 2011 blz.85-86; Website Mormando).
We zullen de beelden in de nissen van de vier grote vieringpijlers nader bekijken en dan voornamelijk de nis waar Bernini zijn Longinus voor gehakt heeft. Nadat het baldacchino voltooid was, won Bernini ook de competitie voor de nissen in de pijlers.
F. Mochi ‘Veronica’ De viering A. Bolgi ‘Helena’
