Santa Maria dei Miracoli and Santi Giovanni e Paolo

We wandelen naar het noorden en via de Calle Lunga S. Maria Formosaen de Calle Pinelli komen we bij de S. Giovanni e Paolo. Waar de Calle Pinelli de Rio de S. Marina oversteekt, is rechts nog te zien dat de rio zich splitst in twee rio’s. Hier zijn nog opnamen gemaakt voor een wilde achtervolging uit een film waar 007 net zijn achtervolgers van zich af weet te schudden.

Rio de Santa Marina       Palazzo Tetta

foto’s: Didier Descouens en Palazzo Tetta: Diana Robinson

Van de S. Giovanni e Paolo wandelen we eerst naar het westen naar de S. Maria dei Miracoli.

Campo Santa Maria dei Nova       Inzoomen

foto’s: Hervé Simon en zoom: Michael Day

Facade       Zijkant

De Santa Maria dei Miracoli werd in 1997 gerestaureerd en is een van de meesterwerken van Pietro Lombardo. Hij was een beeldhouwer en bouwmeester die in het vijftiende-eeuwse Venetië de leiding had over een bloeiende werkplaats. De buitenzijde van de kerk is een zuiver renaissancistisch bouwwerk, waarin klassieke elementen zijn verwerkt.

foto’s: Wolfgang Moroder; zijkant: Kathryn Blaire Moore

Santa Maria dei Miracoli

foto: Graeme Churchard

Ingang       Maria en Kind

foto’s: gkert en Didier Descouens
foto’s: gkert

Heilige      Zeewezen en schedel

Lokale burgers hebben een kostbare juwelendoos van een gebouw opgericht, bekend als de kerk van Santa Maria dei Miracoli, om een wonderbaarlijk beeld van de Madonna te herbergen. Met zijn zorgvuldig uitgebalanceerde rechthoeken, bogen en cirkels roept de buitenbekleding de pracht op van de voornaamste burgerkerk van Venetië, de San Marco. Het porfier aan beide zijden van de deuropening, dat is vormgegeven tot kruisvormige patronen en decoratieve rondellen hogerop de gevel, bevestigt de hoge status van de kerk. Daarnaast worden de weelderige Corinthische en Ionische orden speels weergegeven en gepositioneerd, zonder zich te houden aan de klassieke regels die verwachtten dat de Corinthische orde, niet de Ionische orde, de bovenste verdieping zou bezetten. Reliëfs van griffioenen en zeedieren worden net zo vrijelijk afgewisseld met bustes van heiligen en engelen. Vrij vertaald uit Web Gallery of Art

De gevel is opgedeeld in twee ordes en wordt bekroond door een architraaf. Friezen en veelkleurig ingelegd marmer zijn verwerkt in geometrische vormen die de buitenkant van het gebouw sieren. De rijkdom aan marmer wordt voortgezet in het interieur, het koor is versierd met gebeeldhouwde figuren verwerkt in de balustrades. Dit alles ter verering van het hoogaltaar met een Madonna, geschilderd door Niccolò di Pietro. Aanvankelijk was de schildering van de Madonna bedoeld om aan een gevel van een woonhuis te bevestigen, maar nadat er na 1480 verschillende wonderen aan het werk werden toegeschreven leidde dit tot een stroom van giften die de bouw van een kerk moesten bekostigen. Pietro Lombardo kreeg vervolgens de opdracht een kerk voor de Madonna te bouwen. Hij bouwde een honingkleurige kerk, die vaak vergeleken wordt met een juwelenkistje. De slotgracht werd aangelegd ter bescherming van het miraculeuze schilderij.

Santa Maria dei Miracoli       Inzoomen      Niccolò di Pietro ‘Madonna’      Gewelf

foto’s: Didier Descouens en gewelf: Reading Tom

Santi Giovanni e Paolo

We gaan weer terug naar één van de grootste en belangrijkste kerken in de stad naar de S. Giovanni e Paolo. Vóór de kerk staat een beroemd ruiterstandbeeld, Colleoni, van Andrea del Verrocchio (1483-1485).

Canaletto ‘Campo Santi Giovanni e Paolo’ 1736-1740
Luigi Querena ‘Campo di San Giovanni e Paolo’

foto: Wolgang Modorer

Toegangsportaal van Bon Bartholomeo en Giovanni

foto: Didier Descouens

De Santi Giovanni e Paolo wedijvert met de Santa Maria Glorioso dei Frari om de naam van grootste gotische kerk van de stad en staat ook bekend als de San Zanipolo. De kerk werd tussen 1333 en 1430 gebouwd. Het hoge middenschip heeft opvallende kruisgewelven, en wordt gedragen door houten balken. De grote ruimte heeft door haar eenvoud in de architectuur een imposant karakter. 

Santi Giovanni e Paolo       Hoogaltaar      Apsis

foto’s: MatthiasKabel; altaar en apsis: Zairon
foto’s: Didier Descouens; apsis: w1ld0n3

Santi Giovanni e Paolo schip      Apsis exterieur

De kerk is gebouwd volgens het basilicale model, met in het koor vier kapellen. Door de hoge ramen, valt er veel licht in het koor. De gevel is nooit voltooid,  De gevel is nooit voltooid, het ingangsportaal wordt geflankeerd door zes Griekse pilaren en er zijn byzantijnse reliëfs verwerkt in een compositie van de beeldhouwer Bartolomeo Bon. In de gevel bevinden zich  drie (tombe van Marino Contarini) van de vijfentwintig Dogen-graven, die het bezoek aan deze kerk zeer bijzonder maken.

Pietro and Tullio Lombardo
‘Grafmonument van Doge Pietro Mocenigo’

Vanaf de vijftiende eeuw was de Santi Giovanni e Paolo de plek waar de Dogen zich lieten begraven en het is dan ook niet verwonderlijk dat de grafmonumenten op de eerste plaats ter verheerlijking van de overledenen waren, in plaats van het vertolken van een religieuze rol, die we in een kerk mogen verwachten. Aan de hand van de graven zullen we de ontwikkeling van grafkunst kunnen bewonderen en de tradities in de opzet van een grafmonument kunnen waarnemen. Een kunstenaar die veel in deze kerk werkzaam was, was Pietro Lombardo, hij maakte hier gedurende de laatste kwart van de vijftiende eeuw vier grafmonumenten samen met zijn zonen Antonio en Tullio. De naakten die Tullio in zijn grafmonument aan de zijkanten had afgebeeld werden later vervangen door decent geklede heiligen namelijk de H. Cartharina en Maria Magdalena. (Wikipedia: Monuments). 

foto: Didier Descouens

In 1867 heeft in de kerk een flinke brand gewoed, die er voor zorgde dat werken van beroemde kunstenaars als Bellini, en Titiaan verloren zijn gegaan of zwaar aangetast raakten zoals de plafondschilderingen in de Cappella del Rosario van Paolo Veronese.

Giovanni Bellini ‘Veelluik van Vincenzo Ferrer’ 1460-1465

G. Bellini ‘Engel in veelluik Vincenzo Ferrer’      Maria

Bellini’s eerste openbare opdracht was het vakkundig creëren van het veelluik van St. Vincent Ferrer, dat bedoeld was voor het altaar van de toegewijde heilige in de Venetiaanse basiliek van San Giovanni e Paolo. De compositie bestaat uit een totaal van negen panelen, verdeeld over drie verschillende secties. Bovenin bevindt zich een afbeelding van de Pietà met de Maagd, geflankeerd door de Engel van de Aankondiging aan beide zijden. In het centrale deel van het schilderij wordt deN afgebeeld, omringd door Kristoffel en Sebastiaan. Daarnaast toont de predella vijf wonderen die aan de heilige worden toegeschreven. Het schilderij was bovenaan ooit versierd met een verloren lunet.

Johann Carl Loth (1691) kopie naar Titiaan’ De moord op Petrus de Martelaar
In 1528 nam Titiaan deel aan een wedstrijd met Il Pordenone en Palma il Vecchio voor de opdracht voor een groot altaarstuk met het martelaarschap van de heilige Petrus de Martelaar voor het altaar van de broederschap van die heilige in San Zanipolo, het belangrijkste Dominicaanse centrum in Venetië. Titiaan won de opdracht, deels omdat de Dominicanen niet wilden worden overtroffen door de franciscanen, die al Titiaans Hemelvaart en het Pesaro-altaarstuk hadden, beide in de basiliek dei Frari. Het nieuwe werk werd opgeleverd op 27 april 1530. Titiaan werd gekozen voor de opdracht, deels vanwege de Dominicanen die niet achter wilden blijven bij de franciscanen, die al Titiaans Hemelvaart en het Pesaro-altaarstuk hadden, beide in de basiliek dei Frari. Het voltooide werk werd op 27 april 1530 onthuld. Vrij vertaald uit Wikipedia

foto: Didier Descouens
Gemäldegalerie Berlin

Titiaan ‘Zelfportret’ ca. 1546 – 1547

In zijn boek ‘De Levens van de grootste schilders, beeldhouwers en architecten’ beschrijft Vasari dat het betreffende werk van Titiaan completer, gevierder en groter is dan enig ander werk dat hij gedurende zijn hele leven heeft gemaakt. Het toont het beste begrip en de beste techniek. Dit kunstwerk had een aanzienlijke invloed op latere kunstenaars. Zo zijn bijvoorbeeld de figuur van Matteüs in Caravaggio’s ‘Het martelaarschap van Mattheus’ en de in het rood geklede Romeinse soldaat aan de linkerkant van Annibale Carracci’s ‘Opstanding‘ gebaseerd op de figuren van respectievelijk Petrus en de vluchtende broer in Titiaans werk. Vrij vertaald uit Wikipedia

Vervolg Venetië dag 5: San Giorgio dei Greci and Scuola di San Giorgio degli Schiavoni