Pitti en de Boboli tuinen
Palazzo Pitti en het binnenhof van Ammanati
Palazzo Pitti facade Inzoomen Rustica Pitti in de stedelijke context
Het Pitti (museum) is niet alleen de moeite waard vanwege de schilderijencollectie en de tuin, maar ook wat betreft het binnenhof. Het is een mooi voorbeeld van een stijl die met het begrip maniërisme wordt omschreven en waar zoals hierboven beschreven Michelangelo de grondslag voor heeft gelegd. Het oorspronkelijke paleis (reconstructie) was een vrijstaand palazzo van de koopman Luca Pitti.
Alessando Allori ‘Lucca Pitti voor zijn palazzo Pitti’ 1574 predella
Giusto Utens detail ‘Palazzo Pitti en de Boboli tuinen’ 1599
Bronzino ‘Eleonora di Toledo en haar zoon Giovanni’ ca. 1545
In 1549 werd dit paleis door de vrouw van Cosimo I, Eleonora van Toledo, gekocht. Hierna werd het meerdere keren uitgebreid en Ammanati heeft nog enkele ramen in de oude kern aangebracht. Het paleis lag op de plek van een oude steengroeve. De stenen die voor de bouw van het paleis gebruikt zijn, komen uit de tuin achter het paleis
In de binnenplaats van het Pitti is onder een kopie van de Farnese- Hercules “[…] een afbeelding van een muilezel te zien (uit 1575) uit het atelier van Bartolomeo Ammannatie.‘Erboven staat een tegelijkertijd curieuze en ontroerden inscriptie waarin het dier geprezen wordt voor zijn trouwe dienst bij het zware werk: ‘Lecticam Lapides et marmora, Ligna Columnas Vexit conduxit traxit et Istra tulit.’ In vertaling luidt de tekst ongeveer als volgt: ‘Rommel, stenen en marmer, hout, zuilen verplaatste, vervoerde, trok en droeg deze [muilezel].” Uit: Luc Verhuyck ‘Firenze Een Anekdotische reisgids’ Athenaeum-Polak&van Gennep Amsterdam 2006 p. 182
Palazzo Pitti binnenhof Inzoomen
De binnenhof is ook door Ammanati ontworpen. Tussen 1550 en 1562 bouwde hij vlak na zijn terugkeer uit Rome de binnenhof. Hierbij heeft hij zich duidelijk laten inspireren door Antonio da Sangallo met zijn Palazzo Farnese in Rome.
Palazzo Farnese in Rome. Ammanati gebruikt dezelfde volgorde van bogen en assen. Zo wordt op de begane grond de Toscaanse, op de eerste de Ionische en bij de laatste verdieping de Korinthische orde toegepast. Tot zo ver niets ongewoons zou je zeggen, maar de architect bekleedt niet alleen de wanden met rustica maar ook de zuilen. De rustica steekt bij deze zuilen buiten de schacht uit als het ware een voortzetting van de muren. Hierdoor ontstaat er een zekere ambivalentie tussen de zuilen en de rustica. Op de begane grond zijn dicht bij elkaar geplaatste ronde ringen bij de Toscaanse orde te zien. Op de eerste etage worden vierkanten met duidelijk meer ruimte ertussen om de Ionische zuilen gezet. Bij de bovenste verdieping is tenslotte de Korinthische orde toegepast. Deze laatste orde is een soort synthese van de twee onderste. Er worden wel ringen gebruikt (begane grond), maar de afstanden waarop deze van elkaar gezet worden, is gelijk aan die van de etage eronder. Het idee van een zuil met rustica komt al uit de Oudheid zoals dit bij de Porta Maggiore in Rome nog te zien is. Daarnaast is deze combinatie van zuil en rustica ook gebaseerd op ideeën van Michelangelo die Ammanati later uitwerkte.
Binnenhof Tuin en binnenhof Inzoomen Andere zijde
Sommige driehoekige frontons zijn opengebroken aan de bovenzijde. Ook in de hoeken, daar waar de gevels bij elkaar komen, zijn vreemde zuilen en kapitelen te zien. Bij de twee ramen rechts en links op de eerste etage boven de ingang bij de binnenhof is ook iets ongewoons aan de hand. Twee kariatiden in de vorm van pilasters staan als ware soldaten op wacht hun blikken strak op elkaar gericht.
Zicht vanuit de Boboli tuinen Inzoomen
Boboli tuinen
Als je in de Boboli-tuinen (Wikipedia) loopt, de tuin achter het Palazzo Pitti, is wel duidelijk waarom Eleonora van Toledo dit paleis heeft gekocht. De tuinen liggen heel dicht bij de stad Florence en toch in de natuur. De tuinen zijn genoemd naar een stuk land en wel van ene Boboli dat door Cosimo de Medici, de man van Eleonora, was opgekocht.
Amfitheater Uitzoomen Amfitheater
Het theater heeft dienstgedaan voor allerhande optredens, spektakels en evenementen die de Medici hun gasten aanboden […] Het theater werd in 1637 ingewijd met een dansvoorstelling gebaseerd op Tasso’s IL Jeruzalem bevrijd, naar aanleiding van de kroning van Vittoria della Rovere tot groothertogin van Toscane. […] Naar aanleiding van dit huwelijk [Cosimo III en Marguérite-Louise van Orléans] werd in het amfitheater een schouwspel opgevoerd onder de titel IL mondo festeggiante (De feestvierende wereld) waarbij een reusachtig Atlasbeeld dat de wereldbol droeg (volgens de Griekse mythologie draagt Atlas het uitspansel) zich mechanisch door het amfitheater bewoog. Op de hoogte opende de wereldbol zich en kwamen er vier jonge vrouwen uit tevoorschijn die de vier tot dan toe bekende werelddelen (Europa, Azië, Afrika en Amerika) voorstelden. (Australië was nog maar recent ontdekt door de Nederlandse zeevaarder Abel Tasman.) Het prentenkabinet van de Uffizi [Rijksmuseum] bezit een ets [tekening voorstudie] uit 1661 van Stefano della Bella, die deze opvoering heeft uitbeeld.” Luc Verhuyck ‘Firenze Een Anekdotische reisgids’ Athenaeum-Polak&van Gennep Amsterdam 2006 blz. 38-39
Valerio Cioli ‘Morgante als Bacchus’ Inzoomen In situ
In deze tuin zijn vele beelden te zien, waarvan een flink aantal authentiek is en uit de Oudheid komt. Andere beelden komen uit de zestiende, zeventiende of achttiende eeuw. Zelfs de hofnar en dwerg, Morgante, is, als Bacchus zittend op een schildpad, in 1560 in steen vereeuwigd door ene Valerio Cioli. Dezelfde beeldhouwer die gespecialiseerd was in het restaureren van antieke beelden.
De tuinen zijn grofweg in twee stukken verdeeld. Beide delen worden door zichtassen gemarkeerd. Het eerste deel bevindt zich achter het Palazzo Pitti en de as eindigt op de heuvel (zie plattegrond; de as loopt vanaf nummer vijf, het amfitheater, naar nummer acht, een kolossaal beeld van Giambologna genaamd: Abbondanza) door. Vanuit deze heuvel heb je een prachtig uitzicht over de stad en zijn omgeving. Het andere deel staat haaks op het eerste deel en strekt zich in westelijke richting tot de Porta Romana uit. De Viottolone, onderdeel van de tweede zichtas, is een laan met cipressen (zie plattegrond; as die door nummer tien, een vijver genaamd Isolotto, loopt).
Plattegrond van de Boboli tuinen:
6. Koffiehuis
7. Neptunus fontein
8. Beeld van de overvloed
9. Tuin van Cavaliere
10. Isolotto
11. Meridiana
“De Isolotto is een ovaalvormig eiland in een met bomen omsloten vijver en bevindt zich bijna aan het einde van de alternatieve Viottolone-as. In het midden van het eiland staat de Fontein van de Oceaan, en in de omliggende gracht staan beelden van Perseus en Andromedae (school van Giambologna). De Isolotto werd rond 1618 aangelegd door Giulio en Alfonso Parigi.” Vertaald uit: Wikipedia
Dicht bij de dwerg Morgante is de grot van Buontalenti. Deze spelonk gaat terug op een ontwerp van Vasari.
Grotto of Buontalenti Inzoomen
Grotto Vincenzo de’ Rossi ‘Theseus en Helena’ Slaaf met baard
Hier stonden niet alleen beelden van Vincenzo de Rossi, Paris en Helena, maar ook de Slaven (slaaf met baard) van Michelangelo. Gipsen afgietsels hebben de plaats ingenomen van de oorspronkelijk beelden. De originele beelden zijn in 1909 naar de Accademia verhuisd.
Vervolg Florence dag 2: Porta delle Suppliche en Palazzo Zuccari