Canal Grande II
Palazzi aan het Canal Grande
Ca’ da Mosto begane grond
Wikipedia (Engels)
De onderstaande chronologische volgorde is helaas niet de route die we varen. Voor de vaarroute lees de vetgedrukte nummers tussen de haakjes, nummer 1 zien we eerst etc. De typische Veneto- Byzantijnse stijl uit de 13e eeuw is o.a. te zien bij de Ca’ da Mosto (met name de begane grond) één van de oudste palazzi aan het kanaal. Dit geldt ook voor de Fondaco dei Turchi uit de 13e eeuw dat we al vrij snel aan stuurboord zullen zien.
Fondaco dei Turchi Canal Grande en het Fondaco dei Turchi
Wikipedia
“Het belangrijkste kenmerk van deze vroege paleizen [Fondaco dei Turchi, Ca’Loredan links en Ca’ Farsetti] was de twee verdiepingen tellende arcade langs de waterkant, met de portiek op de begane grond voor het laden en lossen van koopwaar. De portiek leidde naar een grote zaal, de androne genaamd, die werd gebruikt voor het tentoonstellen van wapenrustingen en voor zakelijke onderhandelingen, met opslagruimten en kantoren aan weerszijden en een keuken aan de achterkant. De woonruimtes waren boven, met de kamers die uitkwamen op een grote T-vormige centrale kamer, bekend zoals de salone of portego, boven de androne. Aan de achterkant was een binnenplaats met een put en een open trap. Waarschijnlijk waren er aan de uiteinden van de façade lage torens. Deze torens hadden geen verdedigingsfunctie.” Vrij vertaald uit: Deborah Howard ‘The Architectural History of Venice’ B.T. Ltd, London 1980 blz. 40
“Bij de Palazzi zijn vaak meerdere stijlen in de gevel te zien. Vaak zijn de bovenste verdiepingen in een latere stijl gebouwd. Opvallende voorbeelden zijn Ca’da Mosto en het Palazzo Priuli-Bon in San Stae. Door het gebrek aan kavels was er maar één oplossing. Zoals Goethe het uitdrukte: De huizen groeiden als dicht aangeplante bomen omhoog en moesten in de hoogte goedmaken wat hun in de breedte werd ontzegd.” Vrij vertaald uit: Deborah Howard ‘The Architectural History of Venice’ B.T. Ltd, London 1980 blz. 53
De begane grond en eerste verdieping van het Palazzo Farsetti zijn gebouwd in de 13e eeuw in Venetiaans-Byzantijnse stijl. In 1440 werden er twee verdiepingen toegevoegd in de stijl van de renaissance. (Wikipedia Engels)
Ca’d’Oro Canal Grande en het Ca’d’Oro
Eén van de indrukwekkendste huizen dankt zijn naam aan het goud waarmee het huis oorspronkelijk bekleed was. Dit huis uit 1420 is een mooi voorbeeld van de gotiek in Venetië. Tegenwoordig herbergt het Ca’d’Oro een prachtig klein, maar fijn museum.
Friedrich Nerly ‘Palazzo Foscari aan het Canal Grande’ 19e eeuw
Palazzo Foscari en Palazzo Giustinian Plattegronden
Palazzo Corner-Spinelli Uitzoomen
Eén van de belangrijkste palazzi uit de renaissance dat als voorbeeld gold voor vele latere paleizen aan het kanaal is het Palazzo Corner-Spinelli uit 1500 van Mauro Codussi.
“Dit paleis werd tussen het einde van de vijftiende eeuw en het begin van de zestiende eeuw door de architect Mauro Codussi gebouwd. Het is een typisch gebouw uit de vroege Venetiaanse renaissance, waarin laatgotische kenmerken, zoals de traditionele indeling in drie delen en drie verdiepingen, worden gecombineerd met aspecten van de Renaissance-vocabulaire van Florence. Zo krijgt de basis plat rustiek werk.” Vrij vertaald uit: Raffaella Russo ‘Venetian Palaces’ Pocket Archives Haza 1998 blz. 58
Palazzo Vendramin Calergi Uitzoomen
Canaletto ‘Palazzo Vendramin-Calergi aan het Canal Grande’
Ook het Palazzo Vendramin Calergi uit ca. 1500 van de architecten Codussi en Lombardo is kenmerkend voor de renaissance in Venetië. De middenpartij heeft drie keer drie vensters en natuurlijk treden voor de boten om aan te leggen, terwijl de muurvlakken gekoppelde zuilen hebben als ware het hoekrisalieten.
“Dit paleis stond bekend onder de naam Non Nobis vanwege de woorden Non nobis Domine [niet ons Heer] en Non Nobis die op de gevel waren gegraveerd: dit is het motto van de meest trotse van alle religieuze ordes, die van de Tempeliers. Achter deze façade bedekt met veelkleurig marmer, had het gebouw een hal beschilderd met fresco’s van Giorgione [verloren], een schilderij van Raphael, en vanaf 1530, Giorgione’s beroemde Tempest [tegenwoordig in de Galleria dell’Accademia] hing ook in de paleis.” Vrij vertaald uit: Raffaella Russo ‘Venetian Palaces’ Pocket Archives Haza 1998 blz. 191
Een belangrijke renaissance architect is Jacopo Sansovino die uit Florence kwam. Sansovino heeft veel gebouwd en ook gebeeldhouwd. Een kenmerkend werk is het Palazzo Corner of Ca’Grande uit 1537 van hem of het Palazzo Dolfin-Manin.
Palazzo Corner della Ca’ Grande Plattegrond Begane grond ingang
Het Ca’Pesaro uit 1682 en het Ca’Rezzonico uit 1660 zijn goede voorbeelden van barok. De architect van beide palazzi is Baldassare Longhena. Het Ca’Rezzonico is een paleis dat nu als museum is ingericht en waar je een prachtig idee krijgt hoe de rijke elite van de serenissima in de 17e eeuw leefde.
Palazzo Grassi Voor- en zijkant
In de 18e eeuw werd het Palazzo Grassi gebouwd in classicistische stijl door Giorgio Massari.
Dicht bij de Santa Maria della Salute bevindt zich het neogotische Ca’Genovese dat in 1892 gebouwd is (Wikipedia Engels).
“Dit kleine gotische paleis, gebouwd omstreeks 1450, wordt door de populaire traditie altijd aangeduid als ‘Het huis van Desdemona’. Toch is het huis van Othello waarschijnlijk het Palazzo Guoro in Campo dei Carmini. Misschien omdat ze hetzelfde klinken, werd de achternaam Guoro verward met die van de familie Moro. Othello was de patriciër Cristoforo Moro, luitenant-gouverneur van Cypres. Hij nam als zijn tweede vrouw een dochter van Donato da Lezze. Zij stond bekend als de Dimonio Bianco (Witte Duivel), en het was van deze bijnaam dat Giambattista Giraldi Cinthio de naam Desdemona ontleende, heldin van zijn roman Gli Hecatomithi ( 1565), die op zijn beurt Shakespeare’ bron was voor zijn tragedie geschreven in 1602.” Vrij vertaald uit: Raffaella Russo ‘Venetian Palaces’ Pocket Archives Haza 1998 blz. 40 Meer lezen over Desdemona en Shakespeare’ Othello Wikipedia.
Plattegrond Canal Grande met Palazzi:
1. Fondaco dei Turchi, 13e eeuw, tegenwoordig een natuurhistorisch museum.
2. Palazzo Vendramin-Calergi renaissance Mauro Codussi en Pietro Lombardo 1481.
3. Ca’Pesaro Barok Baldassare Longhena 1682. Museum voor moderne kunst.
4. Ca’D’Oro Giovanni en Bartolomeo Bon voor familie Contarini gebouwd.*
5. Ca’ da Mosto één van de oudste paleizen in Venetië.
6. Fondaco dei Tedeschi 1228 Opslagplaats en herberg voor Duitse kooplieden.*
7. Palazzo Dolfin-Manin renaissance Jacopo Sansovino eerste helft 16e eeuw.
8. Palazzi Loredan Farsetti Onderste twee verdiepingen 13e eeuw. Nu stadhuis.
9. Palazzo Grimani 1540 Michele Sanmicheli Renaissance
10. Palazzo Papadopoli van de renaissance beeldhouwer Alessandro Vittoria.
11. Palazzo Barbarigo della Terrazza renaissance architect Scamozzi.*
12. Palazzo Corner-Spinelli renaissance toegeschreven aan Mauro Codussi.
13. Palazzo Contarini delle figure renaissance werd bewoond door Jacopo Contarini.
14. Ca’Foscari 15e eeuw opdracht van Doge Foscari laatgotiek.
15. Ca’Rezzonico barok Baldassare Longhena 1660 (Massari voltooide het in 1750).*
16. Palazzo Grassi classicistische stijl 18e eeuw Giorgio Massari gebouwd. Nu museum.
17. Palazzo Corner della Ca’Grande Meesterwerk renaissance architect Sansovino.
18. Palazzo Dario ca. 1485 Giovanni Dario asymmetrisch gelede gevel.
19. Palazzo Contarini-Fasan of Casa della Desdemona laatgotische gevel 1475.*
4* Eén mooi voorbeeld van Venetiaanse gotiek. Nu museum Galleria Franchetti.
5* Onderste verdiepingen byzantijnse invloeden op Venetiaanse architectuur.
6* Na brand in 1505 herbouwd. Fresco’s Giorgione en Titiaan op de gevel.
11* Beroemde schilderijencollectie met o.a. Titiaan
15* Interieur decoraties van Tiepolo and Guardi.
19* Men geloofde dat het de setting was voor de tragedie van Othello en Desdemona.
Palazzo Tiepolo begane grond en eerste verdieping Facade
De volgende kenmerken zijn typerend voor de Venetiaanse palazzi:
- Vanwege de slechte ondergrond dunne muren en veelgatenin het muurvlak.
- Façade bijna altijd aan de kanaalzijde, zelden aan een campo.
- Muurdoorbrekingen meestal in groepen aangebracht en vaak asymmetrisch.
- Overvloedige decoraties vaak bij vensters, deuren etc.
- Vaak kleurig stucwerk of baksteen mozaïek, bekleding met oosterse steensoorten, marmer of majolica medaillons.
- In tegenstelling tot wat vaak beweerd wordt zelden platte daken.
- Benedenverdieping vaak magazijn, eerste etage de deftige woonruimte en vensters vaak in loggia opgenomen.
- De gevelgeleding van de begane grond of de eerste etage wordt zeer vaak in de bovenliggende verdiepingen voortgezet. De eerste verdieping is even diep als het huis.
- Klik hier voor soorten plattegronden en dwarsdoorsneden van Venetiaanse palazzi
- Vaak geen binnenplaats. Indien dit wel het geval is zoals bij het Ca’D’Oro dan bevindt zich hier een waterput en een vrijstaande trap.
Einde Venetië dag I
Vervolg Venetië dag 2: Galleria dell’Accademia I