Bernini: Villa Borghese I
Het kan zijn dat dit onderdeel van het programma later in de middag plaats vindt. We moeten namelijk van tevoren de toegangskaarten kopen en krijgen door het museum Borghese een tijdstip aangewezen waarop we kunnen komen (plattegrond).
Villa Borghese en Galleria Borghese Ingang
Simon Felice ‘Zicht op de Villa Borghese’ 23 x 41.5 cm na 1677 The MET
Caravaggio ‘Bacchus’ self-portrait
We zullen voornamelijk de beelden van Gianlorenzo Bernini bekijken, maar natuurlijk ook enkele schilderijen. De familie Borghese had naast veel geld ook nog een goede smaak. Als je de beelden van Bernini of de schilderijen van onder meer Caravaggio (zes werken waaronder een zelfportret, Titiaan (Wikipedia), Rafaël, (Wikipedia) Veronese en Rubens op het internet wilt bekijken dan is Artcyclopedia een goed adres (naam kunstenaar invullen).
Het aardige van deze villa, nu het Museo e Galleria Borghese, is dat we prachtig kunnen zien hoe Bernini zich als jonge beeldhouwer razendsnel ontwikkeld heeft. Gianlorenzo is geboren in 1598 in Napels, zijn vader Pietro was een beeldhouwer die oorspronkelijk uit Florence kwam. In 1605 verhuist Pietro met zijn gezin naar Rome. Hier krijgt hij onder meer een opdracht voor reliëfs van paus Paulus V voor zijn kapel Cappella Paolina en het Baptisterium (reliëf Maria Hemelvaart) in de Santa Maria Maggiore (niet ver van ons hotel). Als jongen van acht was Gianlorenzo al in staat om een goedgelijkende kop met zijn beitels aan het marmer te ontfrutselen. Filippo Baldinucci, de biograaf van Gianlorenzo Bernini, verhaalt hoe paus Paulus V een marmeren kop voor een tombe in de Santa Prassede ziet en hoort dat de tienjarige Bernini die gehakt heeft. Paulus V roept het jonge talent bij zich en
“[…] vroeg Bernini voor de grap of hij een schets van een kop met de pen kon maken. Giovanni [Gianlorenzo] Bernini vroeg Zijne Heiligheid welke kop hij wilde. De paus gaf hem als antwoord dat hij de kop van de heilige Paulus moest tekenen. In een half uur had Bernini met krachtige contourlijnen de tekening voltooid tot groot genoegen van de paus.” Filippo Baldinucci, ‘The life of Bernini’, The Pennsylvania State University Press, blz. 9 vrij vertaald
Bernini ‘De geit Amalthea met het kind Jupiter en een Faun’
Drinken Melken
In dit museum is een klein beeldhouwwerk genaamd, ‘Amalthea, het kind Zeus en een faun’, dat Bernini waarschijnlijk als twaalfjarige gemaakt heeft. Lange tijd is dit beeldje voor een echt klassiek werk aangezien. Niet zo verwonderlijk daar Gianlorenzo al op jonge leeftijd vaak in het Vaticaan te vinden was.
Hier heeft hij zo ongeveer drie jaar lang beroemde klassieke beelden zoals de Laocoon, de Apollo en de torso van Belvedere, maar natuurlijk ook de fresco’s van Rafaël en Michelangelo
eindeloos bestudeerd en nagetekend. Van Michelangelo heeft Bernini naar zijn eigen zeggen pas echt geleerd hoe je de spieren van een mens in allerlei houdingen goed kon weergeven. Niet verwonderlijk daar Michelangelo als knaap van zeventien jaar menig lijk onder zijn mes heeft gehad om het te ontleden. We zullen in programma drie de kunstwerken die de jonge Bernini grondig had bestudeerd in het Vaticaan nog zelf bekijken.
Gianlorenzo Bernini’ Aeneas, Anchises en Ascanius’ 1618-1619 h. 220cm Aeneas
De rug van Anchises Beelden van Di Penates
Op de begane grond is een beeld uit 1619 te zien dat Gianlorenzo in opdracht van kardinaal Scipione Borghese heeft gemaakt. Het was de eerste grote opdracht voor Gianlorenzo. Het stelt Aeneas voor die zijn vader Anchises draagt. Zijn zoon Ascanius is ook te zien hij draagt de olielamp. Meer lezen zie: Wikipedia.
Het beeld stond eerst onder een schilderij met als onderwerp: de val van Troje. Aeneas is na de val van Troje met zijn vader en zoon gevlucht naar Italië. Gianlorenzo heeft goed gekeken naar een beroemd beeld van Giambologna en wel de Sabijnse vrouwenroof dat veertig jaar eerder gemaakt is. De compositie is ook gebaseerd op een fresco van Rafaël, Brand in de Borgo, dat we in het Vaticaan nog tegen zullen komen.
Pluto ontvoert Proserpina (1621- 1622)
Op de begane grond zijn drie beroemde beelden te zien die Gianlorenzo Bernini in opdracht van Scipione Borghese maakte. De eerste twee beelden zijn gebaseerd op de mythologische verhalen van Ovidus, het zijn: Pluto ontvoert Proserpina (1621- 1622), en Apollo en Daphne (1623-1624). Als de Apollo en Daphne nog niet eens voltooid is, begint Bernini al aan zijn derde beeld: de David. In 1624 als Bernini de David gemaakt heeft, voltooit hij pas zijn Apollo en Daphne. Kardinaal Scipione had zijn Apollo en Daphne, die een jaar lang onaf in het atelier stond, aan zijn neef paus Paulus V (Camillo Borghese) gegeven. Waarschijnlijk wilde de kardinaal in een beter blaadje bij zijn neef komen en had hij inmiddels de David al gezien. De David heeft Bernini aldus zijn biograaf Baldinucci (Wikipedia) in acht maanden gehakt. Het werd direct als een meesterwerk erkend.