Bargello
Op het einde van de twaalfde eeuw werd in het noorden van Italië menig stadhuis gebouwd. In Florence werd in 1255 begonnen met de bouw van het Palazzo del Podestà (klik hier voor de plattegrond en klik hier voor de beelden).
Het gebouw is tegenwoordig als beeldenmuseum in gebruik en is daarvóór ook nog een gevangenis geweest. Dit verklaart ook de huidige benaming: Bargello ofwel gevangenis. Dit stadhuis was bedoeld voor de Commune Maggiore, die een vergaderplaats nodig had. Er stond al een woontoren, deze werd verhoogd tot vierenvijftig meter.
Het gebouw kreeg een plattegrond in de vorm van een vierhoek hoewel niet echt regelmatig, dit liet de kavel niet toe. De grote zaal heeft een interieur dat je eerder in een gotische kerk verwacht dan in een stadhuis: er kwam een flink kruisribgewelf. Dit achttien meter brede gewelf in de grote zaal is nog ontworpen door Neri di Fioravanti. Dezelfde man die het model voor de koepel van de Duomo heeft gemaakt. Natuurlijk kreeg ook dit gebouw net als een kerk een klokkentoren. Hiermee konden de burgers opgeroepen worden om zich te verzamelen. De buitenzijde van Palazzo del Podestà is net als de plattegrond niet bepaald regelmatig. De ramen zijn niet even groot en de plaatsing lijkt betrekkelijk willekeurig.
Giulia Cecchi ‘Treppe Bargello’ ca. 1890 Binnenhof
Het geheel heeft veel weg van een burcht met kantelen aan de bovenkant en zware muren van rustica. Oorspronkelijk liep er nog twee houten weergangen aan de voorzijde van het paleis naast de toren. Dit is heden ten dage nog te zien aan de consoles en de gaten, die voor de draagbalken van deze weergangen dienden. In 1332 brak een brand uit in het paleis en moest er een nieuwe eerste verdieping worden gebouwd. De bouwlieden van de Opera del Duomo, die ook aan de Santa Maria del Fiore werkten, werden hiervoor ingezet. Zij metselden dezelfde bifore ramen op de eerste verdieping zoals zij dit al eerder bij de Duomo hadden gedaan.
De plaatsing van de ramen in het muurvlak is nogal rommelig. Iets wat een architect uit de Renaissance niet in zijn hoofd zou halen. De driedeling in de façade is kenmerkend voor de bouw van Palazzi in Florence. De verdiepingen zijn duidelijk van elkaar onderscheiden door een kordonlijst en nemen qua hoogte per etage naar boven toe steeds iets af. In hetzelfde jaar van de brand is het paleis ook nog uitgebreid. Er komt een tweede binnenhof bij zoals dit hier bij deze plattegronden te zien is. Hierdoor wordt de oorspronkelijke lange zijde nu de korte.
Leonardo da Vinci ‘De ophanging van Bernardo Baroncelli’
In 1574 wordt het palazzo gebruikt als gevangenis. Het was de gewoonte om misdadigers in een fresco te portretteren op de muren van het Bargello. Eén van deze fresco’s is in het Bargello nog te zien en wel: ‘De graaf van Athene wordt uit Florence verjaagd onder het wakende oog van St. Anna’. De moordenaar van Giuliano de Medici, zijn broer Lorenzo ontsnapte ternauwernood, Bernardo Baroncelli, is door Leonardo da Vinci nog vereeuwigd in een schets. De samenzwering van de Pazzi’s om zich te ontdoen van het bewind van de Medici mislukte. Baroncelli werd buiten een raam van het Bargello opgehangen als een exempel voor eenieder die eventueel nog snode plannen mocht hebben. Leonardo maakte een schets van dit gruwelijke tafereel en noteerde in de marge nog het volgende: Bruine kap; zwart satijnen vest; zwart, gevoerde, mouwloze jas; een turkooisblauw jasje afgezet met vossenbont; en de kraag van het jasje bestikt met zwart en rood fluweel; Bernardo di Bandino Baroncigli; zwarte broek.’ Blijkbaar was Leonardo meer geïnteresseerd in de kleding dan in de opgehangen misdadiger zelf. Tegenwoordig is het Bargello een beeldenmuseum (klik hier voor het verhaal over enkele beelden in dit museum) dat we op de dag waarop de beeldhouwkunst aan bod komt nog zullen bezoeken.
Vervolg Florence dag 1: Palazzo Vecchio en Piazza della Signoria
