Porta Pia Michelangelo

Deze stadspoort heeft paus Pius IV laten bouwen zoals te lezen valt bij de inscriptie op het fronton. Pius IV wilde in 1561 enkele mooie straten achterlaten met een poort die zijn naam, Pia, zou dragen. De oude straat, Via Pia, die hier liep, was allesbehalve recht. Pius IV wilde een mooie rechte en belangrijke verbinding tussen zijn zomerpaleis op de Quirinaal, de San Marco, en de brug bij de Via Nomentana. De straat die onder de Porta Pia doorliep, lag voor die tijd in één van de dunst bevolkte buurten van Rome. Het idee van Pius IV dat straten met aanliggende gebouwen als een eenheid moeten worden gezien, was een grote vernieuwing in de toenmalige stedenbouw. Via Pia (nu Via Quirinale en Via XX Settembre) en de Porta Pia met er achter de Via Nomentana rond 1590. Michelangelo heeft zich laten inspireren door Serlio met zijn ontwerpen voor stadspoorten. Het bijzondere van de Porta Pia is dat de poort meer gericht is op de stad zelf dan op degene die de stad binnenkomt.
Michelangelo Buonarroti was vooral geïnteresseerd in de poort zelf. Het ontwerp doet denken aan de decors die Serlio ontworpen heeft voor theaters. Buonarroti wijkt met zijn ontwerp sterk af van wat een architect in die tijd behoorde te doen. Er zijn allerlei details die wel lijken te spotten met hoe men geacht werd te bouwen. Zoals jullie dat al in de les hebben gehad is de Romein Vitruvius met zijn werk, ‘Handboek bouwkunst’, uit ca. 30 v. Chr. heel belangrijk geweest voor de Renaissance. De manier waarop je volgens Vitruvius behoorde te bouwen werd het gebod voor elke architect na 1400. Michelangelo trekt zich hier echter niets van aan. Een duidelijk voorbeeld is de Dorische orde die Michelangelo gebruikt in zijn stadspoort. Geheel tegen de regels in krijgen de kapitelen gigantische guttae. Ook het fronton deugt al niet.