Santa Maria Assunta
Het begin van het pad naar de Santa Maria Assunta
Door een speling van moeder natuur slibden de kanalen van het eiland dicht en dit betekende het einde van een bloeiende economie. Hierdoor zijn de twee oude kerken op Torcello nooit verbouwd in een meer eigentijdse stijl.
Zicht vanuit de Campanile van de Santa Maria Assunta Torcello luchtfoto
Santa Maria Assunta en de Santa Fosca
De kathedraal, Santa Maria Assunta (Maria Hemelvaart), komt uit de 7e eeuw, maar is wel in de 9e en 11e eeuw herbouwd. De oorspronkelijke kerk had drie beuken en slechts één ronde apsis (later zijn er nog twee bijgebouwd). Dus een typisch vroegchristelijke Romeinse basiliek die ook in Grado en Ravenna te vinden is. Van het baptisterium uit de 7e eeuw is weinig overgebleven, alleen de omtrek van de muur en enkele basementen van zuilen. Het oorspronkelijke baptisterium (acht zuilen met een koepel) lag aan de voorzijde van de kathedraal (de plattegronden van de Santa Maria Assunta en de Santa Fosca).
Het baptisterium (reconstructie) was meer gebaseerd op het baptisterium van Lateraan in Rome. Bij de restauratie van de Santa Maria Assunta in 1895 is een inscriptie gevonden. Hieruit bleek dat de kerk gewijd was aan Maria en gesticht onder keizer Heraclius. De patriarch van Ravenna, Isac, had in 639 opdracht gegeven tot de bouw. De plattegrond is grotendeels bewaard gebleven, toch is er weinig te zien van het oorspronkelijke materiaal. De muur van de centrale apsis en het lagere deel van de ingangsmuur zijn nog uit de 7e eeuw.
De originele vloer ligt onder de huidige. In 1929 is het oorspronkelijke altaar bij opgravingen gevonden en weer teruggeplaatst. In 864 onder bisschop Adeodato zoals de kroniek van Johannes Diaconus vermeldt, is de kerk verbouwd. De twee zij apsissen en de crypte zijn na 864 gebouwd en waarschijnlijk komt de buitenmuur ook uit deze tijd. De Santa Maria Assunta, heeft in 1008 onder de bisschop en latere Doge Orso Orseolo het huidige uiterlijk gekregen. In deze tijd is de vloer verhoogd. De bovenste zuidelijke wand kreeg vensters, waardoor er één lichtbeuk in het schip kwam. Deze bovenste ramen aan de zuidzijde hebben nog steeds de originele stenen scharnieren waar de houten luiken aan bevestigd zijn. De scheibogen zijn de stenen bogen uit de 11e eeuw. Wel zijn twee kapitelen, aan de rechterkant van het schip hergebruikt.
Het interieur is betrekkelijk sober, heel anders dan de San Marco. In de conga van de apsis is een mozaïek van Maria met Kind aangebracht.
Santa Maria Assunta Uitzoomen Schip Koorhek
Rechter zijbeuk Linker zijbeuk
Rechter zijbeuk apsis Gewelven Mozaïek Christus
Christus tussen aartsengelen Michaël Gabriël Nicolaas, Ambrosius, Augustinus, Martinus
Als we in de Santa Maria Assunta zijn, zullen we vooral de bijzondere mozaïeken over de Apocalyps bekijken.
Santa Maria Assunta ‘De Apocalyps’ Inzoomen
Kruisiging Christus in het voorgeborchte van de hel
Mozaïek Wand Christus en de lege troon
Waarom is dit mozaïek zo bijzonder?
“Rechtsonder zien we de hel in zijn meest walgelijke verschijning ooit. Engelen steken hun hooivorken in menselijke lichamen, zwarte duivels vliegen rond. Deze hel is een paradijs voor liefhebbers van Byzantijnse kunst. De hier afgebeelde gruweldaden zijn nergens anders te zien. Onderaan het tafereel drijven talloze schedels rond. Kaken grijnzen en smerige wormachtige wezens kruipen uit oogkassen. Lichaamsdelen cirkelen rond: handen, voeten, schedels, botten. De intrigerende vraag is hoe de kunstenaar zulke ongewone afbeeldingen in deze mozaïeken kon weergeven. Waarschijnlijk waren hier ambachtslieden uit Constantinopel aan het werk. Het waren hooggekwalificeerde specialisten die een rijk scala aan verbeeldingskracht meebrachten. Maar wat dreef hen ertoe om overal slangen, benen en botten af te beelden? Tekst: Annet Withagen Vervolg zie onder
God Adam en Eva vereren het Evangelie en het Kruis
“De twaalfde eeuw was geen gelukkige periode voor de mensen die rond de lagune woonden. Zo weten we dat in deze periode het eiland Torcello in een moeras veranderde. Veel mensen stierven door ziekten zoals malaria. Mogelijk spelen deze omstandigheden een rol. Bovendien was Sant’ Ariano, een eiland in de buurt van Torcello, een knekelhuis. Eeuwenlang werden botten opgegraven van de begraafplaats van San Michele naar Sant’ Ariano gebracht. Als Sant’ Ariano in de twaalfde eeuw al een knekelhuis was, dan kunnen de botten die daar werden gevonden de kunstenaars hebben geïnspireerd. Het Laatste Oordeel van Santa Maria Assunta kan heel goed de geografische locatie hebben weerspiegeld.” Tekst: Annet Withagen
Helaas zijn er in de 19e eeuw hele stukken van de mozaïeken weggehaald en door kopieën vervangen. De kerkbezoeker werd er als hij de kerk verliet fijntjes aan herinnerd, dat hij aan de Dag des Oordeel moest denken. Lezen kon hij bijna nooit, maar de plaatjes die als een stripverhaal gerangschikt zijn, begreep hij maar al te goed.
